Gary L. Francione-Yeniinsan Yayınevi -2024

Bugün market raflarında, sosyal medyada ya da yemek menülerinde “vegan” kelimesini çok daha sık duyuyoruz. Ama veganlık sadece bir beslenme biçimi mi? Yoksa çok daha derin, vicdani bir duruş mu?

Bu soruya çarpıcı ve net bir cevap veren isimlerden biri, hukuk profesörü ve hayvan hakları savunucusu Gary L. Francione. Onun “Veganlığı Anlamak” kitabı, veganlığı yalnızca bir yaşam tarzı değil, ahlaki bir zorunluluk olarak ele alıyor. Kitabı okudukça, sadece ne yediğimizi değil, neye inandığımızı da sorguluyoruz.

Hayvanları Seviyoruz Ama Onları Kullanıyoruz

Francione’nin en çok vurgu yaptığı çelişkilerden biri bu: Çoğumuz hayvanları sevdiğimizi söylüyoruz. Evcil hayvanlarımızı koruyor, belgesellerdeki vahşi yaşamı hayranlıkla izliyoruz. Ama bir yandan da her gün, sırf keyif, alışkanlık ya da lezzet uğruna, başka hayvanların acı çekmesine ve öldürülmesine göz yumuyoruz.

Peki, bu nasıl mümkün oluyor?

Ahlakın Temeli: Duyarlılık ve Adalet

Francione’ye göre hayvanları “mal” gibi görmek, onları acı çeken, hisseden bireyler olmaktan çıkarıyor. Oysa bilim de vicdanımız da biliyor: Hayvanlar acı çeker. Korkar. Sevgi hisseder. Eğer biz gerçekten adalete, empatiye ve şefkate inanıyorsak, bu canlılara sırf insan olmadıkları için zarar vermek, asla kabul edilemez.